Allereerst werd nog harder gewerkt aan het verhogen van de technische betrouwbaarheid van vliegtuigen en motoren. Daarnaast lag de focus op de ontwikkeling van technische hulpmiddelen, zoals anti-botsingsapparatuur en nauwkeurige terreininformatie in de cockpit. Andere belangrijke elementen waren het ontwikkelen van standaardprocedures in de cockpit en gedragstraining voor piloten, de cockpit resource management training (CRM).

Het is nu bijna niet meer voor te stellen, maar tot in de jaren tachtig waren er in de luchtvaart geen vaste procedures. Iedereen deed maar wat. Voor beginnende piloten was het vaak geen pretje, omdat elke gezagvoerder het werk in de cockpit op zijn eigen wijze invulde en van jou verwachtte dat je jouw taken ook op zijn manier uitvoerde. De verwarring was groot en leidde wereldwijd tot tal van ongelukken.

De introductie van standaardprocedures en CRM-training heeft een grote bijdrage geleverd aan het verhogen van de vliegveiligheid. Dankzij elektronische terreininformatie en antibotsingswaarschuwingen vliegen er tegenwoordig nauwelijks nog vliegtuigen tegen bergen of ander terrein en is het aantal botsingen in de lucht gereduceerd tot nul. Althans tot deze maand. Door een verschrikkelijke samenloop van omstandigheden vloog een militaire helikopter tegen een vliegtuig van American Airlines dat aan het landen was op het vliegveld van Washington D.C. 67 mensen kwamen hierbij om.

Zoals bij ieder ongeluk zal na uitgebreid onderzoek moeten blijken wat er precies gebeurd is. Met de wetenschap van dit moment kunnen we wel vaststellen dat geen van de piloten het andere toestel heeft gezien en dat terwijl beide toestellen op zicht vlogen. Een paar seconden voor de botsing meldde de helikopterbemanning via de radio dat ze het verkeersvliegtuig in zicht hadden. Misschien zagen ze een ander vliegtuig of zijn ze in verwarring gebracht door de vele lichtjes rondom het vliegveld. Het antibotsingsysteem kon het ongeluk in deze situatie ook niet voorkomen omdat het op lage hoogte vlak voor de landing geen dwingende waarschuwingen geeft.

Technische en niet-technische ontwikkelingen hebben het aantal vliegtuigongelukken inmiddels dramatisch gereduceerd. Mede daardoor hebben we de afgelopen vijftien jaar in de Nederlandse en Amerikaanse luchtvaart geen enkel ongeluk met dodelijke afloop gezien. Maar hoe hard we ook werken aan de veiligheid in de lucht, er kan nog steeds een zeldzame, toevallige of onverwachte samenloop van omstandigheden ontstaan die tot een ongeluk leidt. Toch ga ik ervan uit dat we het doel zullen bereiken. We zijn nog steeds op de goede weg. Echt!